Programma Terugkomdag 30 april 2016
9u: Ontvangst en koffie
Aan de hoofdingang van het Blandijngebouw (Blandijnberg 2)
10u-12u: Lezingen
Op deze Terugkomdag Taal- en Letterkunde willen we recent onderzoek uit de taalkunde en letterkunde voorstellen aan alumni van de opleiding.
Er kan gekozen worden uit acht lezingen. De onderzoekers stellen op een toegankelijke wijze hun onderzoek voor.
Na de lezingen volgt nog een documentaire over een 'teruggevonden taal'.
|
Taalkunde (Auditorium C) |
Letterkunde (Auditorium D) |
|
| 10u-10u30 |
Jóhanna Barðdal: Dative subjects in Germanic: A computational analysis of lexical semantic verb classes across time and space [Lezing in het Engels] [ERC] |
Marianne Van Remoortel: Een geslaagd feministisch experiment? Op zoek naar de anonieme handzetters van de Londense Victoria Press (1860) [ERC] |
| 10u30-11u |
Ellen Simon & Mieke van Herreweghe: Media-induced Second Language Acquisition. |
Lars Bernaerts: Literatuur en media: het curieuze geval van het hoorspel |
| 11u-11u30 |
Piet van Avermaet & Stef Slembrouck: Meertaligheid in de klas [Validiv-project] |
Koen de Temmerman: Novel Saints: de ongeschreven geschiedenis van de roman [ERC] |
| 11u30-12u |
Jacques Van Keymeulen & Team Woordenboek van de Vlaamse Dialecten: Dialectloket: taalvariatie op het internet |
Alexander Roose: De vrolijke wijsheid. Michel de Montaigne |
| 12u-12u30 |
Documentaire: Last words, een documentaire over de ontdekking van het Cappadocisch, een doodgewaande taal die toch nog sprekers bleek te hebben |
|
* ERC = Grote onderzoeksprojecten gefinancieerd door de European Research Council.
12u30-14u: Receptie en Broodjeslunch
- Drankje en broodjes (gratis).
- Taarten van Madam Bakster.
Madam Bakster is de guiltfree bakkerij van Laura Verhulst, student-ondernemer. Laura studeert Nederlands-Frans, maar richtte ook al haar eigen bedrijf op, een bakkerij voor gezonde desserts, zonder geraffineerde suikers, dierlijke producten, gluten, bewaarmiddelen of kleurstoffen. We voorzien een aantal producten van haar bakkerij op onze Terugkomdag.
Abstracts Lezingen
Jóhanna Barðdal
Dative subjects in Germanic: A computational analysis of lexical semantic verb classes across time and space
10u-10u30, Aud. C
One of the functions of the dative is to mark non-prototypical subjects, i. e. subjects that somehow deviate from the agentive prototype. The Germanic languages, as all subbranches of Indo-European (cf. Barðdal et al. 2012. Reconstructing constructional semantics: The dative subject construction in Old Norse‐Icelandic, Latin, Ancient Greek, Old Russian and Old Lithuanian. Studies in Language 36(3). 511–547), exhibit structures where the subject or the subject-like argument is not in the nominative case, but in the accusative, dative or genitive, for instance. The focus of this article is on the dative, leaving accusative and genitive subjects aside, in particular homing in on lexical semantic similarities and differences between the individual Germanic languages. We compare Modern Icelandic, Modern Faroese, and Modern German, on the one hand, and the historical Germanic languages, i. e. Gothic, Old English, Old Saxon, Old High German, Middle English, Middle Dutch, Middle German, Old Norse-Icelandic and Old Swedish, on the other. The goal is to document the semantic development of the construction across time. This, in turn, is a part of a more general research program aiming at reconstructing the origin and the development of the Dative Subject Construction in Germanic and Indo-European. As the Germanic languages are both genealogically and areally related, we suggest a computational model aiming at disentangling genealogical and geographical factors, in order to estimate to which degree the two interact with each other across languages and across historical eras.
Website van het ERC-project: www.evalisa.ugent.be
Marianne Van Remoortel
Een geslaagd feministisch experiment? Op zoek naar de anonieme handzetters van de Londense Victoria Press (1860)
10u-10u30, Aud. D
In 1860 richtte de Britse vrouwenrechtenactivist Emily Faithfull in Londen een drukkerij op die bijna uitsluitend met vrouwelijke handzetters werkte. De Victoria Press was controversieel, want de carrièremogelijkheden van vrouwen uit de middenklasse waren beperkt en handzetten was een uitgesproken mannelijk beroep. Om de drukkerij aanvaardbaar te maken bij het grote publiek, koos Faithfull haar opdrachten zorgvuldig uit, van elegant uitgegeven poëziebundels tot gezaghebbende tijdschriften. Daarnaast zette ze graag het filantropische karakter van het experiment in de verf. Nieuw historisch bewijs geeft de handzetters nu zelf een naam en een stem. Achter Faithfulls discours, zo blijkt, ging een heel andere realiteit schuil.
Referentie: Women, Work and the Victorian Periodical. Living by the Press. Houndmills: Palgrave Macmillan, 2015.
Website van het ERC Project: www.wechanged.ugent.be
Ellen Simon & Mieke van Herreweghe:
Media-induced Second Language Acquisition.
Children’s acquisition of English in Flanders prior to instruction.
10u30-11u, Aud. C
It is often claimed that Flemish children’s knowledge of English has increased over the last decades, as a result of the rise of English as an international language, which is pervasive in the media and popular culture (Goethals, 1997; Kuppens, 2007). In this presentation a number of studies will be reported on which have examined just how much English children between the ages of 10 and 13, i.e. prior to the instruction of English, have been exposed to and consequently know. We aim to shed light on the effects of acquiring a foreign language in a context in which language users are not immersed in a foreign language (they are not living in a second language speaking community), but have also not been taught the foreign language in a classroom context. Hence this constitutes a third form of second/foreign language learning/acquisition, i.e., Media-induced Second Language Acquisition through (Digital) Media-based Immersion. The paper will focus on both the receptive and the productive lexical knowledge of English prior to instruction. Results revealed that the children master a certain set of basic English vocabulary, yet there were great individual differences in the scores. The results showed that some youngsters had already acquired a fairly broad English lexicon, but that others only had some very basic knowledge. Nevertheless, the results also showed that a prolonged exposure to English television programmes (with subtitles), the internet and English games stimulates the children’s basic English vocabulary acquisition.
Boek in voorbereiding:
Simon, Ellen & Van Herreweghe, Mieke, Media-induced Second Language Acquisition. Children’s acquisition of English in Flanders prior to instruction. Gent: Academia Press, in preparation.
Lars Bernaerts
Literatuur en media: het curieuze geval van het hoorspel
10u30-11u, Aud. D
Als we denken aan de circulatie van literatuur via andere media en kunstvormen, dan denken we in eerste instantie aan films, theater en graphic novels. Zij nemen literaire stoffen over en interpreteren ze. Nauwelijks bekend is de rijke traditie van het hoorspel. Wie kent nog de hoorspelen van Hugo Claus en Louis Paul Boon of de hoorspeladaptaties van Harry Mulisch’ en W.F. Hermans’ romans? Hoewel ze nauwelijks bekend zijn, spelen hoorspelen eveneens een rol in de verspreiding van literair materiaal. Bovendien roepen ze interessante vragen op in verband met intermedialiteit. Hoe worden tekstuele elementen omgezet in hoorbare elementen? Welke rol spelen stem, geluid en muziek in bewerkingen voor het oor? Wat voor esthetische ervaringen kan het hoorspel bieden door zijn aard en functie? Die kwesties zijn vandaag weer relevanter doordat er naast de dominant geworden visuele cultuur sinds enkele jaren plaats is voor een nieuwe luistercultuur en voor radiofonisch experiment. In de lezing worden die ontwikkelingen en vragen verkend aan de hand van luistervoorbeelden uit de geschiedenis van het hoorspel.
Referentie: Lars Bernaerts: "VERHALEN VOOR HET OOR. Traditie en opleving van het hoorspel" Ons Erfdeel – 2014, nr 4, pp. 104-111. (https://biblio.ugent.be/publication/5753179).
Koen De Temmerman
Novel Saints: de ongeschreven geschiedenis van de roman
11u-11u30, Aud. D
Dit project brengt de studie van de antieke roman samen met die van de hagiografie (heiligenlevens, martelarenacten etc.) uit de late oudheid en vroege middeleeuwen. De laatste decennia is er consensus gegroeid rond het idee dat de roman niet met Cervantes’ Don Quichote is ontstaan maar anderhalf millennium eerder met een aantal Griekse en Latijnse liefdes- en avonturenromans (vb. Longus’ Daphnis en Chloë, Apuleius’ Gouden Ezel of Metamorfosen etc.). Vandaag conceptualiseren alle studies de geschiedenis van de roman als een verhaal van discontinuïteit: de antieke roman, zo wordt gezegd, verdwijnt na Heliodorus’ Ethiopische avonturen (ca. 250 of 350 n. Chr.) en duikt na ongeveer 800 jaar opnieuw op in imitaties en bewerkingen in verschillende culturen (Byzantium en Perzië). In een poging dit model van plotse verdwijning en heropleving bij te stellen richt ons project zich op die interim-periode: het onderzoekt er de doorwerking van antieke romans in een groot, veelsoortig en meertalig corpus van hagiografie. Met een team dat bestaat uit classici, een specialist Oudsyrisch en een specialist middeleeuws Perzisch draagt het project niet enkel bij tot een nieuwe conceptualisering van de geschiedenis van de vroege roman maar ook tot de studie van de hagiografie, die tot nu toe vaker vanuit historische dan literaire hoek is onderzocht.
Meer informatie over dit ERC-project op http://www.novelsaints.ugent.be
Piet van Avermaet & Stef Slembrouck:
Meertaligheid in de klas: Een probleem of een meerwaarde?
11u-11u30, Aud. C
Een van de belangrijkste taken van het onderwijs is om kinderen en jongeren de kans te geven om de competenties te verwerven die ze nodig hebben om succesvol in de samenleving te kunnen functioneren. Elke leerkracht creëert deze kansen door kinderen en jongeren kennis en vaardigheden te laten verwerven en attitudes te ontwikkelen. We kunnen er niet omheen dat onze samenleving steeds diverser wordt. Die diversiteit wordt ook meer en meer zichtbaar in het onderwijs. Willen we alle kinderen maximale ontwikkelingskansen geven dan is de aanwezige diversiteit op school en in de klas benutten misschien wel een van de meest centrale uitdagingen. Een duidelijk voorbeeld daarvan is omgaan met de talige diversiteit van onze kinderen. Wat is onze houding ten aanzien van de meertaligheid op school en in de klas? Hoe gaan we met die meertalige realiteit om als we weten dat de kennis van het Nederlands zo belangrijk is voor kinderen om zich succesvol te kunnen ontwikkelen en om te leren? Moeten we die meertaligheid zien als een probleem? Of moeten we die meertaligheid juist als een bron voor leren benutten? Moeten we anderstalige ouders stimuleren om alleen Nederlands te spreken met hun kinderen thuis? Of moeten we anderstalige ouders juist aanmoedigen om hun eigen taal met hun kinderen te spreken thuis? Deze en andere vragen zullen aan bod komen in deze lezing.
Boek: Lore Van Praag et al. (red.) Haal meer uit meertaligheid: Omgaan met talige diversiteit in het basisonderwijs. Leuven: Acco, 2016.
Onderzoeksproject Validiv: Valorising linguistic diversity in multiple contexts of primary education
Website: http://www.validiv.be/
Onderzoeksproject MARS: Meertaligheid als realiteit in het onderwijs
Eindrapport kan hier worden gedownload.
Jacques Van Keymeulen & Team Woordenboek van de Vlaamse Dialecten:
Dialectloket: taalvariatie op het internet
11u30 - 12u, Aud. C
Dialectloket is een website over taalvariatie. Ze is het resultaat van een wetenschaps- populariseringsproject van de Universiteit Gent dat werd opgestart in 2009 op de redactie van het Woordenboek van de Vlaamse Dialecten en afgerond in 2015. Projectleider van de website is prof. Jacques Van Keymeulen, die voor de uitvoering kon rekenen op Pauline Van Daele en Melissa Farasyn en talrijke vrijwilligers. Dialectloket is er voor iedereen die meer wil weten over de taalvariatie in het Nederlands: dialecten, sociolecten, Belgisch Nederlands, Nederlands buiten Europa … Het paradepaardje van de website is de verzameling dialectbanden (780 opnames uit de jaren 60 van de vorige eeuw) van het vroegere Seminarie voor Nederlandse Taalkunde en Vlaamse Dialectologie. Heel de verzameling werd op de website ter beschikking gesteld. Een belangrijke doelgroep van de website zijn leerkrachten Nederlands.
Websites: http://www.dialectloket.be/
Alexander Roose
De vrolijke wijsheid. Montaigne.
11u30 - 12u, Aud. D
Michel de Montaigne (1533-1592) leefde in een tijdperk van wetenschappelijke omwentelingen, godsdienstoorlogen en politieke instabiliteit. Zijn ‘probeersels’ zijn een therapie, een zelfportret en een publieke bekentenis. De gentleman-filosoof denkt na over het goede leven en probeert inzicht te krijgen in zijn eigen bestaan. Hij dialogeert daarom met filosofen uit de Oudheid – stoïcijnen, sceptici, epicuristen – voor wie filosofie altijd meer was dan een theorie.
Alexander Roose publiceerde in 2015 La Curiosité de Montaigne (Parijs, 2015). De Vrolijke Wijsheid. Zoeken, denken en leven met Michel de Montaigne verschijnt bij uitgeverij Polis in de zomer (Antwerpen, 2016). Voor acteur Koen de Sutter schreef hij de monoloog Montaigne. Die monoloog loopt nog en wordt in het najaar hernomen.
Documentaire
Laatste woorden, een documentaire over het Cappadocisch (2014)
12u-12u30, aud. C
In de zomer van 2005 ontdekte Professor Mark Janse sprekers van het Cappadocisch, een doodgewaande Grieks-Turkse mengtaal die bijna 35 jaar een verborgen bestaan had geleid in drie kleine dorpjes in het noorden van Griekenland. De Cappadociërs werden in 1924 verplicht hun geboortestreek in Turkije te verlaten en zich in Griekenland te vestigen, waar ze omwille van hun taal en afkomst gediscrimineerd werden met vrijwillige en vrijwel algehele uitsterving van het Cappadocisch tot gevolg. Sinds 2005 heeft de taal een opmerkelijke revival ondergaan, mede dankzij de grote interesse die het onderzoek van Professor Janse internationaal geniet. Het verhaal van de ontdekking en wederopstanding van een uitgestorven taal heeft omwille van de concrete impact op de Cappadocische gemeenschap ook veel aandacht buiten de academische wereld gekregen. De bekende cineast Koert Davidse van het productiehuis seriousFilm in Rotterdam verfilmde het verhaal met de steun van het Nederlands Film fonds, het SNS Reaalfonds en de Universiteit Gent. De opnames vonden plaats op locatie in Gent, Griekenland en Cappadocië.